
دریاچه فصلی «آوه مردا»
این دریاچه بسیار زیبای هورامان دو و نیم کیلومتری بالاتر از قلعه هورامان قرار دارد.
پس از حرکت از هورامان به سمت قلعه باستانی هورامان، و رسیدن به نزدیکی قلعه باید مسیر جاده خاکی حدود ۲ کیلومتر را طی کنید. تا به ییلاق «هساریه» برسید. پس از آن نیز با طی مسیر حدود پانصد متر می توانید به این مسیر بسیار زیبا و دلنشین برسید.
دریاچه فصلی «آوه مردا» که از جمع شدن آب باران و برف به وجود می آید.
یک چشمه کوچک آب نیز در کنار دریاچه قرار دارد که از ذخیره برفاب ها تغذیه می شود و در اوایل تابسان خشک می شود.
دریاچه در جای بسیار دنج و آرامش بخش قرار گرفتهاست. و صدای طبیعت و کبک های منطقه را می توان به وضوح و به دور از هر هیاهوی شهری شنید و از آن لذت برد.
موارد استفاده دریاچه
امروزه از دریاچه بیشتر برای تفریح و تفرج استفاده می شود. اما در گذشته نقش آب انبار برای زمین های کشاورزی پایین دست خود را داشته است. در سالهای گذشته و پایین دریاچه را گندم می کاشتند و از آب آن برای آبیاری استفاده می کردند. با توجه به طول عمر دریاچه و زمان رسیدن و برداشت گندم، مناسب ترین مورد برای کشاورزی و استفاده از آب دریاچه گندم بوده است.
حدود ۵۰ سال پیش با توجه به برف بیشتری که در منطقه نسبت به امروزه می بارید و عملیاتی که بر روی کف دریاچه در پاییز انجام می داند، آب دریاچه ماندگاری بالاتری داشت.
با توجه به اینکه دریاچه ورودی آب زیادی ندارد دو دلیل مهم برای زودتر خشک شدن دریاچه وجود دارد
۱- یکی از دلایل اتمام آب دریاچه و خشک شدن آن تبخیر آب توسط آفتاب می باشد. که با توجه به نبود ورودی آب مناسب قابل جایگزینی نیست.
۲- یکی دیگر از دلایل اتمام آب دریاچه کف دریاچه و از دست رفتن آب آن می باشد. که امروزه کاری برای رفع این مشکل انجام نمی شود. اما در گذشته جلوی این هدر رفت را می گرفتند.
نحوه جلوگیری از هدر رفت آب دریاچه در گذشته
با توجه به اینکه خاک کف دریاچه از خاک رس نمی باشد. و نمی تواند جلوی هدر رفت آب را بگیرد. در گذشته برای جبران این کمبود، در پاییز و قبل از شروع باران، کف دریاچه را پر از خاکستر (خاکستر حاصل از سوزاندن چوب در زمستان گذشته) می کردند. و پس از آن با گاو آهن کف دریاچه را شخم می زدند. با این کار کف دریاچه حالت عایق پیدا کرده و راه های نفوذ آب بسته می شد و تنها راه هدر رفت آب تبخیر سطحی دریاچه بود و با این کار تا حدود ۳۰ روز از تابستان نیز آب را نگه می داشت. و از آن برای آبیاری گندم استفاده می کردند.