سفر به هورامانات

درباره هورامانات (اورامانات)

کدام یک درست است هورامانات یا اورامانات؟ 

در زبان کردی تلفظ «هه‌ورامان» (havraman) درست است، که در تبدیل شدن به فارسی، اورامان (uraman) تلفظ می شود. لذا تلفظ صحیح آن هه‌ورامان (havraman) می‌باشد. گرچه تلفظ اورامان نیز میان غیر هه‌ورامی زبانان مرسوم است.

در تبدیل کلمات کردی به فارسی معمولا در صورتی که «هه» در ابتدای کلمه باشد به «ا» تبدیل می شود. همانند هه‌نگوور که تبدیل به انگور شده و یا هه‌نجیر که تبدیل به انجیر شده و یا هه‌نار که تبدیل به انار شده است.

هورامان کجاست؟

هورامانات (اورامانات) منطقه‌ای در غرب ایران و شرق عراق با مساحتی بیش از ۴۰۰ هزار هکتار و بیش از ۷۰۰ روستا، در مرز ایران و عراق قرار دارد. و بخش وسیعی از استان‌های کردستان، کرمانشاه در ایران و حلبچه در اقلیم کردستان عراق را در بر گرفته است. ساکنان این منطقه هورامی هستند و با زبان هورامی سخن می گویند. 

(عده ای از زبان شناسان هورامی را یک زبان کامل و عده ای دیگر آن را زیر مجموعه ای از زبان کردی می دانند)

هورامانات به سه منطقه هورامان تخت، هورامان لهون و هورامان ژاوروود تقسیم می شود.

در سال ۱۳۹۹ منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات به عنوان بیست و ششمین میراث جهانی ایران به ثبت جهانی در یونسکو رسید.
طی بررسی ها و کاوش های باستان شناسی مدارکی یافت شده است. که آثار سکونت انسان را در دوران پارینه سنگی نشان می دهد. که طبق گزارشات باستان شناسان مربوط به ۴۰ هزار سال تا ۱۲ هزار سال پیش می باشد.

آب و هوای مناطق هورامانات کوهستانی و دارای چشمه های بسیاری می باشد. لذا در دامنه کوه ها باغات زیبایی وجود دارد. و این باعث شده که دامداری و کشاورزی پیشه اصلی مردم این مناطق باشد.

وجه تسمیه هورامان تخت

دلیل نامگذاری هورامان تخت به روشنی مشخص نیست، با این حال دلایل ذیر می توانند دلیل نامگذاری هورامان تخت باشند.
* موقعیت جغرافیایی: روبروی هورامان کوه استورای به نام «تخت» وجود دارد. عده ای بر این باورند که دلیل نام گذاری آن وجود همین کوه تخت می‌باشد. و به هورامان تخت معروف شده‌است.
* هه‌ورامان از دو کلمه «هه‌ور» و «آمان» تشکیل شده‌است. که «هه‌ور» به معنی «ابر» و «آمان» به معنی «آمده است»، میباشند. و به این معنی است که ابر آمده‌است. و نشانه بارش و وفور نعمت و فراوانی است.
* هورامان از دو کلمه «هور» و «آمان» تشکیل شده‌است. که به معنی بالاآمدن میباشد. و به این معنی است. که نسبت به مناطق اطرافش معروفیت بیشتری داشته، معروف و شناخته شده‌است.

معماری هورامان

معماری خانه های هورامان تخت بسیار زیبا و سازگار با طبیعت می باشد. این معماری به صورت پلکانی بوده و بناها به صورت خشکه چین (سنگ های بنا را بدون استفاده از ملات روی هم می چینند) می باشند. 
خانه های قدیمی هورامانات معمولا دارای دو طبقه بوده و طبقه زیرین مربوط به انبار محصولات و یا محل نگه داری احشام بوده و طبقه بالاتر محل اصلی سکونت افراد می باشد.

شغل مردم هورامانات اکثر دامداری و باغداری است. قبلا مردم هورامان زمستان ها را در روستا و تابستان را در خانه باغ ها و ییلاق ها می گذارندند. به این صورت هم از هوای خنک بهره می بردند و هم برای دام هایشان به علوفه کافی دسترسی داشتند.