
منظر فرهنگی هورامان
منظر فرهنگی هورامان یا اورامانات یک منطقه باستانی و زیبا در غرب ایران است که به عنوان بیست و ششمین اثر جهانی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این منطقه شامل بخشهایی از شهرستانهای سروآباد، سنندج و کامیاران استان کردستان و شهرستانهای پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود استان کرمانشاه میشود.
منظر فرهنگی هورامان ترکیبی از ویژگیهای طبیعی و فرهنگی است که نشاندهنده تعامل پایدار انسان با محیط زیست است. این منطقه دارای کوههای سربه فلک کشیده، رودخانههای خروشان، جنگلهای سرسبز و باغهای پلکانی است. خانههای مردم هورامان نیز به صورت پلکانی ساخته شدهاند و با سنگ و چوب ساخته شدهاند.
ویژگیهای طبیعی منظر فرهنگی هورامان
کوههای سربه فلک کشیده هورامان، یکی از ویژگیهای منحصربهفرد این منطقه است. این کوهها با ارتفاعی بیش از ۳۰۰۰ متر، چشمانداز خیرهکنندهای را ایجاد میکنند. رودخانههای خروشان هورامان نیز از دیگر ویژگیهای طبیعی این منطقه هستند. رودخانههای سیروان و لیله از مهمترین رودخانههای این منطقه هستند. جنگلهای سرسبز هورامان نیز از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. این جنگلها زیستگاه گونههای متنوع گیاهی و جانوری است. باغهای پلکانی هورامان نیز از ویژگیهای منحصربهفرد این منطقه هستند. این باغها در شیب کوهها ساختهشدهاند. و محصولات متنوعی مانند گردو، انگور، انار، گندم، جو، سیب در آنها کشت میشود.
ویژگیهای فرهنگی منظر فرهنگی هورامان
مردم هورامان دارای فرهنگ و آداب و رسوم غنی هستند. آنها به زبان هورامی صحبت میکنند و پیرو دین اسلام هستند. از مهمترین جشنهای این منطقه میتوان به جشن نوروز، مراسم پیرشالیار (عروسی پیرشالیار)، مراسم کومسای اشاره کرد. جشن نوروز یکی از مهمترین جشنهای مردم هورامان است. این جشن با رقص و پایکوبی، برگزاری مسابقات ورزشی و پخت غذاهای سنتی همراه است. مراسم پیرشالیار نیز یکی دیگر از مهمترین جشنهای مردم هورامان است. این جشن در ماه بهمن برگزار میشود و به منظور بزرگداشت عروسی پیرشالیار برگزار میشود. مراسم کومسای نیز یکی دیگر از مهمترین جشنهای مردم هورامان است. این جشن در ماه اردیبهشت برگزار میشود و به منظور بزرگداشت بزرگان و پیشکسوتان و تصمیم گیری برای یک سال آینده روستا برگزار میشود.
از دیگر عناصر فرهنگی میتوان به معماری پلکانی و صنایع دستی سنتی مردم منطقه اشاره کرد.
اهمیت منظر فرهنگی هورامان
منظر فرهنگی هورامان یک منطقه ارزشمند از نظر تاریخی، فرهنگی و طبیعی است. این منطقه پتانسیل زیادی برای توسعه گردشگری و حفاظت از محیط زیست دارد.
توسعه گردشگری
منظر فرهنگی هورامان پتانسیل زیادی برای توسعه گردشگری دارد. این منطقه دارای جاذبههای طبیعی و فرهنگی متنوعی است که میتواند مورد توجه گردشگران قرار گیرد. توسعه گردشگری در این منطقه میتواند باعث ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی مردم هورامان شود.
حفاظت از محیط زیست
منظر فرهنگی هورامان یک منطقه حساس از نظر زیستمحیطی است. توسعه پایدار گردشگری در این منطقه میتواند به حفاظت از محیط زیست کمک کند. برای توسعه پایدار گردشگری در این منطقه، باید به نکاتی مانند حفظ بافت تاریخی و فرهنگی منطقه، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و کاهش آلودگی توجه شود.
در اینجا چند مثال از ویژگیهای طبیعی و فرهنگی این منظر آورده شده است:
ویژگیهای طبیعی
- کوههای سربه فلک کشیده هورامان که به «تپوَر» معروف هستند، دارای تنوع گیاهی و جانوری غنی هستند.
- رودخانههای خروشان هورامان، زیستگاه گونههای متنوع ماهی و سایر آبزیان هستند.
- جنگلهای سرسبز هورامان، مملو از درختان بلوط، گردو، سیب و سایر درختان میوه هستند.
- باغهای پلکانی هورامان، چشمانداز زیبایی را ایجاد میکنند.